Konopacki Jan h. własnego (ok. 1470–1530), biskup chełmiński. Pochodził z średnio zamożnej szlachty, wywodzącej się z Konopat w pow. świeckim. Ojciec jego Maciej był podkomorzym chełmińskim, matka pochodziła z rodu Watzenrode. W młodości studiował w Akad. Krak. (immatrykulowany w 1489). Wkrótce potem został sekretarzem królewskim (od 1491) i w tym charakterze wielokrotnie był wysyłany przez dwór królewski na zjazdy stanów pruskich do Torunia (1495), Elbląga (1496), Dzierzgonia (1497) oraz prowadził rozmowy z Radą miasta Gdańska w różnych sprawach politycznych i finansowych (1492, 1494, 1496 i 1497). Od początku 1500 r. występował K. jako podskarbi malborski, zwany także prowizorem malborskim i szafarzem grodu malborskiego, a równocześnie w dalszym ciągu jako pisarz królewski. K. rozwinął na tym stanowisku żywą działalność gospodarczą: zaciągał pożyczki na potrzeby zamku malborskiego, regulował sprzedaż zboża z Żuław itp. Za jego rządów urząd skarbnika malborskiego nabrał znaczenia. Toteż gdy w r. 1506 król nadał Prusom nową organizację, K. objął na początku 1507 r. nowy urząd podskarbiego pruskiego. Równocześnie z pełnieniem odpowiedzialnych funkcji skarbowych K. rozpoczął karierę w stanie duchownym. W r. 1500 był już proboszczem malborskim, w 1503 kanonikiem chełmińskim, wreszcie w 1505 koadiutorem chełmińskim. W tym czasie dalej prowadził działalność polityczną, posłując od króla do stanów pruskich (na zjeździe w Malborku w 1501) oraz występując wobec króla w imieniu tychże stanów (1503) lub biskupa warmińskiego (1502). W lutym 1508 r. doszedł K. do godności biskupa chełmińskiego. Konsekracji dokonał 28 X 1509 r. Łukasz Watzenrode w kościele Franciszkanów w Lubawie. Jeszcze jako biskup zatrzymał K. przez kilka lat funkcje podskarbiego pruskiego (ostatnia wiadomość pochodzi z 1514) i do końca życia zajmował się zagadnieniami skarbowymi czy to jako komisarz do poboru podatku w Prusach Królewskich (1520), czy biorąc udział w dyskusji na tematy monetarne (1529).
Jako biskup chełmiński był K. używany przez dwór do różnych misji dyplomatycznych. W lutym 1524 r. wchodził w skład komisji, która pertraktowała z pełnomocnikami ks. Henryka meklemburskiego i ks. Jana pomorskiego w sprawie przymierza przeciw Krzyżakom. Na okres rządów K-ego w diecezji chełmińskiej przypada początek reformacji. Stanowisko K-ego wobec reformacji nie jest jasne. Miał nawet sprzyjać protestantyzmowi. Z drugiej strony jemu przypisywana była inicjatywa zamiaru spalenia w r. 1521 na rynku toruńskim portretu i pism Lutra. Miało się to odbyć w obecności nuncjusza papieskiego Zachariasza Ferreri. Do spalenia jednak nie doszło wobec zdecydowanej postawy sympatyków luteranizmu. W n. r. występował K. ostro przeciw przybyłemu do Torunia Janowi Koppe z Erfurtu, propagującemu luteranizm. Brał też pewien udział w tłumieniu rewolt mieszczańskich w miastach pruskich. Jeszcze w r. 1524 był wysłany z innymi senatorami do Gdańska, m. in. w celu zapobieżenia szerzącej się tam reformacji. W r. 1526 po stłumieniu rewolty gdańskiej król wyznaczył komisję złożoną z ośmiu senatorów dla uśmierzenia rozruchów w Elblągu i Braniewie. W jej skład wszedł również K., który jednak nie brał czynnego udziału w działalności komisji. Wydaje się jednak, że K. nie walczył zbyt energicznie z reformacją, poświęcając więcej uwagi sprawom gospodarczym. Faktem jest, że za czasów jego rządów diecezją chełmińską zwłaszcza w Toruniu luteranizm poczynił znaczne postępy.
Gdy w wyniku sekularyzacji Prus Zakonnych przestało istnieć biskupstwo pomezańskie, parafie tego biskupstwa leżące na terenie Prus Królewskich (w woj. malborskim) zostały poddane, na mocy decyzji królewskiej z r. 1525, administracji K-ego, który był pierwszym biskupem chełmińskim tytułującym się administratorem Pomezanii. K. przyczynił się do rozwoju szkoły w Chełmnie, nadając jej wieczyste dochody i skłaniając do takiegoż kroku Radę Miejską. Zmarł K. w Lubawie 23 IV 1530 r. i tam też został pochowany. W kościele lubawskim znajdował się jego nagrobek.
Dworzaczek, Genealogia; Niesiecki; Czaplewski, Senatorowie Prus Król.; – Bukowski J., Dzieje reformacji w Polsce, Kr. 1883 I; Deresiewicz J., Z przeszłości Prus Królewskich, P. 1947 s. 9; Dzieje Torunia, Pod red. K. Tymienieckiego, Tor. 1933; Eichhorn A., Die Weihbischöfe Ermlands, „Zeitschr. f. d. Gesch. und Alterthumskunde Ermlands” Bd 3: 1866 s. 142; Górski K., Starostowie malborscy w latach 1457–1510, „Roczniki Tow. Nauk. w Tor.” R. 63: 1958 [druk. 1960] z. 1; Koneczny F., Zatarg szkolny chełmiński 1554–1557, „Przegl. Powsz.” T. 34: 1892 s. 14; Mańkowski A., Prałaci i kanonicy katedralni chełmińscy, „Roczniki Tow. Nauk. w Tor.” R. 34: 1927 s. 434; Pociecha W., Królowa Bona, P. 1949–58 I, IV; Rzepnicki F., Vitae praesulum Poloniae, P. 1763 III; Schmauch H., Die Verwaltung des katholischen Anteils der Diözese Pomesanien durch den Culmer Bischof, „Mitteil. d. Westpreuss. Gesch.-vereins” Jg 35: 1936–7 s. 112–3; Sułkowska-Kurasiowa I., Kancelaria koronna Kazimierza Jagiellończyka, W. 1967; Zins H., W kręgu Mikołaja Kopernika, L. 1966; – Acta Tom., I, II, III, VIII, XI, XII; Akta Aleksandra; Akta Stanów Prus Król., III cz. 1–2; Album stud. Univ. Crac., I 292; Corpus Iuris Pol., III; Matricularum summ., III, IV; Starowolski, Monumenta Sarmatarum; Urk.-buch d. Bisthums Culm, II.
Jan M. Małecki